İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencileri tarafından yayına hazırlanan RGB Live YouTube kanalında “Okullar Yaratıcılığı Öldürüyor mu?” sorusu üzerinden bir söyleşi gerçekleşti. Zeynep Gürorman moderatörlüğünde gerçekleşen söyleşiye yönetmen Kıvanç Baruönü, eğitimci Servet Atak, Sinema TV öğrencisi Ece Akkayın katıldılar. Eğitim ve yaratıcılık üzerine geçen yayın 38 dakika sürmektedir.
Kısaca1
Okulların yaratıcılığı öldürüp öldürmediği tartışmalı bir konudur. Bu makalede, okulların yaratıcılığı nasıl etkileyebileceği ve önemli noktalar ele alınmaktadır.
Öne Çıkanlar2
🎨 Yaratıcılık, birçok okul sistemi tarafından sınırlanmaktadır.
📚 Okullar genellikle standart bir müfredat üzerinde odaklanır ve öğrencilerin yaratıcı düşünme yeteneklerini geliştirme fırsatı sınırlıdır.
🌟 Bazı okullar ise yaratıcılığı teşvik etmek için özel programlara ve derslere sahiptir.
🎒 Okulda yanlış cevaplar yerine yaratıcı düşünmeyi teşvik eden bir ortam oluşturulabilir.
💡 Yaratıcılığın teşvik edilmediği bir okul sistemi, öğrencilerin potansiyellerini tam anlamıyla kullanmalarını engelleyebilir.
🌈 Yaratıcılığın geliştirilmesi, bireylerin problem çözme, özgüven ve inovasyon yeteneklerini artırabilir.
🏫 Okullar, yaratıcılığın teşvik edildiği ve desteklendiği bir ortam yaratmak için müfredat ve öğretim yöntemlerini gözden geçirmelidir.
Detaylar
Yaratıcılık nedir?: Sir Ken Robinson, Aklın Sınırlarını Aşmak kitabında yaratıcılık kavramını şu şekilde tanımlıyor: “Değer taşıyan özgüven fikirlere sahip olma süreci“. Bu tanım üzerinden yönetmen Kıvanç Baruönü “herkesin gördüğünü görüp kimsenin düşünmediğini düşünmek” şeklinde bir tanım getiriyor. Diğer taraftan “sahip olunan bilgiyi faydalı bir başka forma dönüştürmek” ifadesini ekliyor. Eğitimci Servet Atak yaratıcılık kavramını “dönüştürüp yeniden başlama becerisi” olarak tanımlıyor. Sinema TV öğrencisi Ece Akkayın ise kendi hayatını göz önüne alarak “daha önceden sahip olunan zamanla körelen bir özellik” ifadesini kullanıyor.
Kaçırılan nokta: Yaratıcılık, yönetmenlere, sanatçılara yakıştırılan bir özellik olmasının yanında günümüz sorunları ile mücadele eden herkesin sahip olması gereken bir özelliktir. Örneğin, uzmanların, yapay zekanın olası sorunları ile mücadele edebilmesi için yaratıcılık özelliğine sahip olmak kaçınılmazdır.
Bir adım geriden: NASA’nın yaptığı bir araştırmada 1600 öğrenciye 4 yaşında, 10 yaşında, 15 yaşında yaratıcılığa yönelik test yapıyor. Yıllar ilerledikçe yaratıcılığın düştüğü gözlemleniyor.
Editörün Notu: Araştırmanın detayı >>>
Araştırmacı yazar Dr. George Land liderliğinde NASA’nın yaptığı bir araştırmada, mühendisleri seçmek için kullanılan yaratıcılık testi, 1600 tane 5 yaşındaki çocuğa uygulandı. Çocuklardan %98’i deha seviyesinde yaratıcılık elde ettiği bulundu. Aynı çocuklar 10 yaşına gelince test uygulandığında deha seviyesindeki yaratıcı çocuk oranı %39’a, 15 yaşında ise %12’ye düştüğü görüldü. George Land buradan yola çıkarak, Beth Jarman ile hazırladığı Breakpoint and Beyond adlı kitabında sosyal çevrenin yaratıcılığı öldürdüğünü ifade ediyor.
Satır arası: Yaratıcığı besleyen unsurlardan birisi hayal gücüdür. Hayal gücü kas gibi çalışıtırılıp geliştirilebilir. Bu da yaratıcılığı besleyecektır. Hayal gücü bir düşünme eylemi iken yaratıcılık o eylemin peşinden koşmak diyebiliriz.
Odak noktası: Sir Ken Robinson’un sorduğu gibi “okul yaratıcılığı öldürüyor mu?” Okul, öğrenciyi bir kalıba sokma içerisine girdiğinde yaratıcılığı öldürebiliyor. Okulun yanında çevrenin de buna katkısı olduğunu görüyoruz. Okul; sıradan, masadan, tahtadan oluşmuyor. Öğretmen, yaratıcılığın körelmesinde veya gelişmesinde önemli rol oynayabiliyor.
Yakından bakış: Cümledeki özne, yüklem konularında sorun yaşayan bir öğrenci Türkçe dersinde başarısız olabilirken, öğretmeni sayesinde Nurullah Ataç’ı tanıması ile hayatta başarılı biri olabilir. (Kıvanç Baruönü’nün kendisine ait hikayesi)
Eğitimci gözüyle: Felsefi yaklaşım, yaratıcılığı besleyen unsurlardan biridir. Soru sorma biçimi bu yaklaşımı destekleyecektir. Evet, hayır gibi cevapları olan kapalı uçlu sorular yerine açık uçlu sorular yaratıcı düşünceyi destekleyecektir.
Herkes hayal kurabilir, yaratıcılık ise kurulan hayale karşı heyecan uyandırır.
Servet Atak, Eğitimci
Ne yapılabilir?: Umberto Eco’nun oyun tanımı üzerinden açıklarsak öğrenciyi gerçek hayattan sınıfa getirdiğinizde çekici kılmak için bir kurgu yaratmak gerekir. Bu kurgu içerisinde öğretmen dahil herkesin görevi olmalı. Görev bilinci ile kişi yaratıcılığını geliştirebilir.
Editörün Notu: Umberto Eco’nun oyun tanımı >>>
Çocuk oyun oynayarak yaşamayı öğrenir, çünkü yetişkin bir insan olarak içinde bulunacağı durumları taklit etmektedir.
Umberto Eco, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, Can Yayınları, syf.149
Kitap Önerileri
- Sanatçı Gibi Düşün – Will Gompertz | Yapı Kredi Yayınları
- Robert McKee – Hikaye | İSTANBUL MEDYA AKADEMİSİ YAYINLARI
- Robert McKee – Diyalog | İSTANBUL MEDYA AKADEMİSİ YAYINLARI
- Yaratıcı Tür – David Eagleman, Anthony Brandt | Domingo Yayınevi
- Yaratıcı Beyin: Dehanın Nörobilimi – Nancy Andreasen | Akılçelen Kitaplar
- Yaratıcı Dehanın Sırları – Michael Michalko | Koridor Yayıncılık