Haddini Aşan Yaşam Rehberi altıncı bölümde uyku teknolojileri, neden uyamadığımız ve nasıl daha iyi uyuyabiliriz konularını Serdar Kuzuloğlu anlatıyor. Fikret Kızılok’a ait şarkıdan iktibasla “Uyku kardeşim ver elini” başlığına sahip yayının giriş kısmında uykunun kalitesini artıran teknolojilerini dinlerken, son bölümde neden uyuyamadığımızı ve neden uyanamadığını anlamaya çalışıyoruz. Podbee Media işbirliği ile hazırlanan podcast içeriğine Spotify, Apple Podcast ve Google Podcast platformlarının yanında Podbee Media web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Detaylar
Teknolojinin rakibi: Netflix CEO’sunun Türkiye lansmanında “rakibiniz kim” sorusuna “uyku” cevabını vermişti. Teknolojinin sürekliliğine vurulmuş en büyük darbe uyku. Dolayısıyla bazen uyutmaya bazen uyutmamaya yarıyor. Umutmamak gerekir kiteknoloji modern yaşamda gizli öznedir.
Rakamlara göre: İnstagram kurucusu Kevin Systrom ile yapılan söyleşide instagram kullanıcıları üzerinden yaptıkları araştırmaya göre kullanıcıların %45’i yeme, %59’u uyku problemi çekiyor. %52’si ise beden görünümü ile ilgili problem yaşıyor.
Uyku teknolojileri: Teknoloji bu kadar probleme neden olurken bir yandan çözüm de üretiyor. Teşhis koyabiliyor, uykuyu ölçebiliyor.
- Samsung Galaxy Watch uyku apnesi takibi için FDA’dan onay alan ilk akıllı saat.
- Apple Watch uykuyla ilgili birçok şeyi takip edip raporlayabiliyor.
- Beyaz gürültü, teknolojinin uyku için yararlandığı bir teknik ve milyonlarca dolarlık bir sektör haline geldi. Bu konuda hazırlanmış uygulamalar ve müzik listesi mevcut.
Editörün Notu > Beyaz gürültü uygulamaları
- Teknolojinin kullandığı diğer bir uygulama uyku müzikleri. Bununla ilgili Sleeping Dragon(?) adında bir girişim mevcut.
- Amazon Halo Rise adında cihazı ile uyku teknoloji alanında piyasaya girmeye hazırlanıyor. Başucunuza koyduğunuz donanım, yaydığı radar dalgalarıyla sizi gözetliyor, uykunuzun kalitesini vücut hareketlerinizle ölçüyor. Gerektiğinde oda sıcaklığını ayarlıyor. Uykunun en hafif olduğu anda sizi uyandırıyor.
- Philips Hue serisi, odanızın ışığını güneşin hareketine göre gün ışığının tonlarında aydınlatıp karartabiliyor.
- Beddit mobil uygulaması ile uykunuzu mobil cihazınızla takip edebiliyorsunuz.
- İsviçre ETH Zurich kuruluşunun araştırmalarının geliştirdiği SleepLoop başlığı, mikroçipe bağlı olarak elektrodlar sayesinde beyninize metronom gibi tık sesi yönlendirerek derin uykuda kalmaya yardımcı oluyor.
- Neuroon Open giyilebilir cihazı, göz hareketleri ile yüz kaslarını takip edip az uykuyla kaliteli uyku uyumamızı amaçlıyor.
- YouWake uygulaması sürücüler için geliştirilmiş. Sürüş esnasında uyku durumuna göre sürücüyü uyandırıyor veya aracı durdurumayı tavsiye ediyor.
- Rüya kontrolü diye bahsedilen Lucid Dreaming kavramı var. Rüya görürken bir şifre belirleyip, uykudayken belirlenen şifre ile rüyada olduğunuzu anlamanızı sağlıyor. Bu sayede rüyamızı kontrol ederek bilinçli rüya görmemiz mümkün oluyor.
Editörün Notu > Lucid Dreaming
- Lucid rüyalar, uyku sırasında rüya gördüğünüzü bilerek yaşadığınız deneyimlerdir. Bu deneyimde, rüyanın gerçek olmadığını bilirsiniz ancak rüya oldukça canlı ve gerçek gibi hissedilir.
- Bilinçli rüyalar genellikle hızlı göz hareketi (REM) uykusu sırasında meydana gelir ve uyku döngüsünün bir parçasıdır.
- Bilinçli rüya deneyimleri, beyin aktivitesi ve anatomik farklılıklarla ilişkilendirilmiştir. Örneğin, bilinçli rüya gören kişilerin beyninin prefrontal korteksi daha büyük olabilir.
- Lucid rüyaların faydaları arasında kaygı azalması, motor becerilerin geliştirilmesi, problem çözme yeteneğinin artması ve yaratıcılığın teşvik edilmesi yer alır.
- Ancak, bilinçli rüyaların bazı riskleri de vardır, bunlar arasında uyku kalitesinin azalması ve zihinsel sağlık bozuklukları olan kişilerde karışıklık, deliryum ve halüsinasyonlar bulunur.
Neden: Biyolojik olarak uykumuzu bölen şeylerden en masumu yeme-içmelerimiz. Bunun yanında psikolojik açıdan gün içinde yaşadıklarımız yatmadan önce düşündüklerimiz diyebiliriz.
Geçmişten günümüze: Antik Yunan’da yazının icadıyla insanların hafızalarının zayıflayacağı düşüncesi vardır. 1926’da Knight of Columbus anketine göre sabit telefonların insanları tembelliğe ittiği, arkadaşlığı zedelediği tespit edilmiş. 1950’de televizyonların çocukları olumsuz etkilediğini, uykusuz kaldığını ifade etmişler.
Sonrasında: Teknolojinin uykuyla ilişkisi ilk defa televizyonla karşımıza çıkıyor. Şu an 24 saat ayakta olan bir teknoloji var ve biz uyudğumuzda sanki birşeylerden uzak kalmış hissine sahip oluyoruz.
Sonuç olarak: Uyku güzel birşey. Bedenimiz için gerekli. Vicdan azabı duymamızı gerektiren şeyler değil. Üstelik bedelsiz ve tasarruf ettirici bir eylem. Suçluluk duygusu ise bize dikte edilmiş bir duygu. Uyku en insani ihtiyacımız.